00:32:19

NASA Webb Kozmik Kayalıkları, Yıldız Doğumunun Işıltılı Manzarasını Ortaya Çıkarıyor…

NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu, Karina Bulutsusu’nda daha önce gizlenmiş olan yıldız fidanlıklarını ve bireysel yıldızları ortaya çıkarıyor. “Kozmik Kayalıklar" görüntüleri Webb’in kameralarının kozmik tozun içinden bakma kabiliyetini sergileyerek yıldızların nasıl oluştuğuna yeni bir ışık tutuyor. Yıldız oluşumunun en erken, hızlı evrelerindeki nesneleri yakalamak zordur, ancak Webb’in aşırı hassasiyeti, uzaysal çözünürlüğü ve görüntüleme yeteneği bu zor olayları kronikleştirebilir.

Parıldayan yıldızlarla beneklenmiş bu “dağlar" ve “vadiler" manzarası aslında Karina Nebulası‘ndaki NGC 3324 adlı yakın, genç, yıldız oluşum bölgesinin kenarıdır. NASA‘nın yeni James Webb Uzay Teleskobu tarafından kızılötesi ışıkta yakalanan bu görüntü, daha önce görünmeyen yıldız doğum alanlarını ilk kez ortaya çıkarıyor.

Kozmik Kayalıklar olarak adlandırılan Webb‘in üç boyutlu gibi görünen resmi, mehtaplı bir akşamda sarp dağlara benziyor. Gerçekte, NGC 3324 içindeki dev, gazlı boşluğun kenarıdır ve bu görüntüdeki en yüksek “zirveler" yaklaşık 7 ışık yılı yüksekliğindedir. Bu kavernöz alan, kabarcığın merkezinde, bu görüntüde gösterilen alanın üzerinde bulunan son derece büyük, sıcak, genç yıldızlardan gelen yoğun morötesi radyasyon ve yıldız rüzgârları tarafından nebuladan oyulmuştur.

Genç yıldızlardan gelen kabarcıklı morötesi radyasyon, nebulanın duvarını yavaşça aşındırarak şekillendiriyor. Dramatik sütunlar, bu radyasyona direnerek parlayan gaz duvarının üzerinde yükseliyor. Göksel “dağlardan" yükseliyor gibi görünen “buhar" aslında sıcak, iyonize gaz ve amansız radyasyon nedeniyle nebuladan akan sıcak tozdur.

Webb, görünür ışık resimlerinde tamamen gizlenmiş olan yıldız fidanlıklarını ve tek tek yıldızları ortaya çıkarır. Webb‘in kızılötesi ışığa duyarlılığı sayesinde, bu nesneleri görmek için kozmik tozun içinden bakabilir. Bu görüntüde net bir şekilde ortaya çıkan protostellar jetler, bu genç yıldızların bazılarından fırlıyor. En genç kaynaklar bulutun karanlık, tozlu bölgesinde kırmızı noktalar olarak görünüyor. Yıldız oluşumunun en erken, hızlı evrelerindeki nesneleri yakalamak zordur, ancak Webb’in aşırı hassasiyeti, uzaysal çözünürlüğü ve görüntüleme kabiliyeti bu zor olayları kronikleştirebilir.

NGC 3324‘ün bu gözlemleri yıldız oluşum sürecine ışık tutacaktır. Yıldız doğumu, aşınan boşluğun genişlemesiyle tetiklenerek zaman içinde yayılır. Parlak, iyonize kenar nebulanın içine doğru ilerledikçe, yavaşça gaz ve tozun içine doğru itilir. Eğer jant dengesiz bir materyalle karşılaşırsa, artan basınç materyalin çökmesini ve yeni yıldızlar oluşturmasını tetikleyecektir.

Tersine, bu tür bir rahatsızlık, yıldız yapıcı malzeme aşındığı için yıldız oluşumunu da engelleyebilir. Bu, yıldız oluşumunu tetiklemek ile durdurmak arasında çok hassas bir dengedir. Webb, modern astrofiziğin bazı büyük ve açık sorularını ele alacak: Belirli bir bölgede oluşan yıldızların sayısını ne belirler? Yıldızlar neden belirli bir kütlede oluşur?

Webb ayrıca yıldız oluşumunun devasa gaz ve toz bulutlarının evrimi üzerindeki etkisini de ortaya çıkaracak. Şiddetli rüzgarları ve yüksek enerjileriyle büyük kütleli yıldızların etkisi genellikle belirgin olsa da, daha çok sayıdaki düşük kütleli yıldızların etkisi hakkında daha az şey bilinmektedir. Bu küçük yıldızlar oluşurken, burada görülen dar, karşıt jetler yaratır ve bu da bulutlara çok fazla momentum ve enerji enjekte edebilir. Bu da yeni yıldızları tohumlayan nebüler materyalin oranını azaltır.

Bu noktaya kadar, bilim insanları çok sayıda genç ve daha enerjik düşük kütleli yıldızın etkisi hakkında çok az veriye sahipti. Webb ile, bulutsu boyunca sayılarının ve etkilerinin tam bir sayımını elde edebilecekler.

Yaklaşık 7.600 ışık yılı uzaklıkta bulunan NGC 3324, Webb‘in Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam) ve Orta Kızılötesi Aracı (MIRI) tarafından görüntülendi.

Keskin çözünürlüğü ve benzersiz hassasiyetiyle NIRCam, daha önce gizlenmiş yüzlerce yıldızı ve hatta çok sayıda arka plan galaksisini ortaya çıkarıyor.

MIRI‘nin görüşünde, genç yıldızlar ve onların tozlu, gezegen oluşturan diskleri orta kızılötesinde parlak bir şekilde parlar, pembe ve kırmızı görünür. MIRI, tozun içine gömülü yapıları ortaya çıkarır ve büyük jetlerin ve çıkışların yıldız kaynaklarını ortaya çıkarır. MIRI ile sırtların yüzeyindeki sıcak toz, hidrokarbonlar ve diğer kimyasal bileşikler parlayarak pürüzlü kayalar görüntüsü verir.

NGC 3324 ilk olarak 1826 yılında James Dunlop tarafından kataloglanmıştır. Güney Yarımküre’den görülebilen NGC 3324, Karina takımyıldızında bulunan Karina Bulutsusu‘nun (NGC 3372) kuzeybatı köşesinde yer alır. Karina Bulutsusu, Anahtar Deliği Bulutsusu‘na ve Eta Carinae adı verilen aktif, kararsız süperdev yıldıza ev sahipliği yapmaktadır.

Fotoğraf: NASA/ESA/CSA/STS

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…