B itkilerin ezici bir çoğunluğunun tohumlarının dağılması – tozlaşma – kuşlara ve böceklere bağımlıdır. Bitkiler, havaya aromatik bileşikler salarak veya kuşların ve böceklerin beslendiği tatlı nektar üreterek tozlayıcıları çeker. Pisonia bitki türüde bundan farklı değildir. Küçük kuşları dallarına yuva yapmaya ikna ederler ve kuşlar tohum yüklü dallara sürtündüklerinde Pisonia’nın yapışkan tohumları kuşların tüylerine yapışır. Bir süre sonra tohumlar, ideal olan senaryoda kuşlar başka bir adaya gittiklerinde tohumların düşmesidir.

İşler Ters Gitti

Ancak Pisonia’nın evrimsel tarihinin bir yerinde bazı şeyler korkunç şekilde ters gitti. Kuşları tozlaşma vektörleri olarak kullanmak yerine, Pisonia, kuşlara uçup gidemeyecekleri kadar çok tohum yükleyerek çok sayıda kuşu öldürebiliyor. Kuşlar bu nedenle yere düşüyor ve çoğunlukla açlıktan ölüyorlar.

“Kuş avcısı” olarak da adlandırılan Pisonia ağaçları, özellikle Karayipler ve Hint-Pasifik adaları olmak üzere tropikal habitatlarda bulunur. Ağaçlar, kalın bir mukusla kaplı uzun tohumlar ve onlara temas eden hemen hemen her şeye yapışan küçük kancalar üretir. Tohumlar büyük, karışık demetler halinde büyür ve her demet bir düzineden başlayarak iki yüzden fazla tohuma kadar sahip olabilir.

Pisonia ağacı yılda iki kez çiçek açar ve bu olayların zamanlaması – doğal olarak yıllar süren evrim sayesinde – adalara giden en yoğun deniz kuşu trafiğiyle çakışmaktadır. Bu deniz kuşları yuva yapmak için Pisonia’yı kullanırlar ve yavrular yumurtadan çıkıp uçtuğunda sonuç genellikle trajik olur. Genç kuşlar, yapışkan salkımlara dolanarak sıkışır kalırlar. Bir avuç tohum dahi olsa bir kuşu ağırlaştırarak uçmasını engelleyebilir. Düşüyorlar ve sonunda açlıktan ölüyorlar ya da diğer canlılara yem oluyorlar. Bunun dışında da kuşlar ağaçlarda ölür; mumyalanmış cesetleri dallardan “ürkütücü Noel ağacı süsleri gibi” sarkar.

Öldürücü Etkisi Var

Pisonia ağacının tüyler ürpertici davranışının kuş popülasyonu üzerinde yıkıcı bir etkisi var. Seyşeller’deki Cousin Adası’ndaki deniz kuşu popülasyonu üzerinde yapılan bir araştırma, Pisonia ağacının ölümcül tohum sarmalaması yoluyla Beyaz Sumruların dörtte birini ve Tropikal Yelkovanların yaklaşık onda birini öldürdüğünü ortaya koydu.

Bilim insanları, Pisonia ağacının kuşları öldürerek elde ettiği herhangi bir evrimsel fayda olup olmadığını merak ettiler. Bir hipotez, ağaçların dibine düşen kuş cesetlerinin ayrışmasından daha fazla besin aldığını belirtti. Ancak Victoria Üniversitesi’nden bir ekolojist olan Alan Burger, Kuzen Adası’ndaki kuş ölülerinin yakınında filizlenen fideleri analiz ettiğinde, tohumların daha iyi filizlendiğini gösteren herhangi bir kanıt bulamadı. Buna ek olarak, ağaç, kuş dışkısı ve düşen yumurtalardan çok daha fazla gübre aldığını bunun da ağaç için ölü bir kuştan çok daha değerli olduklarını gösteriyordu.

Alan Burger, ölü kuşların başka adalarda karaya vurabileceği ve tohumların dağılmasına yardımcı olabileceğine dair başka bir hipotezi test etmek için Pisonia tohumlarını deniz suyuna batırmayı denedi. Teoriyi test etmek için Burger, tohumları tuzlu suya daldırdı ve sadece beş gün sonra tohumların öldüklerini tespit ederek, Pisonia’nın tohumları uzaktaki adalara dağıtmak için ölü kuşları sal olarak kullanma olasılığını da ortadan kaldırdı.

Alan Burger, 2005’te Journal of Tropical Ecology‘de yayınlanan bir makalede, “Deneylerimden elde edilen sonuçlar, Pisonia’nın ölümcül şekilde sarmaladığı kuşlardan belirgin bir fayda sağlamadığını oldukça ikna edici bir şekilde gösterdi ."

Burger, “Potansiyel vektörlerin bazılarının dolanması ve ölüm oranı, bir kuşun tüylerine birkaç hafta boyunca kuşların tohumları çıkarma çabalarına direnmeye yeterli yapışmaya sahip tohumların seçiliminin olumsuz bir yan etkisi olarak görülebilir." diye yazdı.

Yani tohumların kuşlardan düşmemesi için mutlaka yapışkan olması gerekiyor. Ve reçine, özellikle deniz suyuna daldırıldığında, yavaş yavaş yapışkanlığını kaybettiği için, tohumların son derece yapışkan olması gerekir. Nihayetinde bu her yıl yüz binlerce deniz kuşunun ölümüyle sonuçlanmakta.

Cousin Adası’ndaki kuş korumacıları, deniz kuşu popülasyonunun iyileşmesine yardımcı olmak için şimdi Pisonia ağaçlarını diğer yerli ağaç türleriyle değiştirmek için çalışıyor. Ayrıca aktif olarak tohumla sarmalanmış kuşları arıyor ve onları başka bir ağaca yerleştirmeden önce dikkatlice temizliyorlar.

Şaşırtıcı bir şekilde, birçok deniz kuşu Pisonia ağaçlarını seviyor gibi görünüyor. ABD Balık ve Yaban Hayatı Servisi‘nden bir yaban hayatı biyoloğu olan Beth Flint, “Üstünde deniz kuşları olmayan bir Pisonia ağacının görülmesi nadirdir” diyor.

Flint ve meslektaşları aslında Pisonia bahçelerini teşvik etmek için çalışıyorlar, çünkü bunlar kırmızı ayaklı sümsük kuşları, fırkateyn kuşları ve kara nodlar için başlıca yuvalama habitatlarıdır.

Okuduğunuz için teşekkürler. Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…