11:08:04

Paleontologlar 506 Milyon Yıllık Bir Yırtıcı Keşfetti

Manitoba Müzesi ve Royal Ontario Müzesi (ROM) paleontologları, Kanada’nın Burgess Shale bölgesinde 506 milyon yıllık yeni bir yırtıcı keşfetti. Sonuçlar Royal Society Open Science dergisinde yayımlanan bir makalede duyuruldu…

Mosura fentoni yaklaşık bir işaret parmağı büyüklüğündeydi ve üç gözü, dikenli eklemli pençeleri, dişlerle kaplı dairesel bir ağzı ve yanları boyunca yüzme kanatları olan bir vücudu vardı. Bu özellikler onun radiodontlar olarak bilinen ve Mosura ile suları paylaşan bir metre uzunluğundaki ünlü yırtıcı Anomalocaris canadensis’i de içeren soyu tükenmiş bir grubun parçası olduğunu göstermektedir.

Bununla birlikte, Mosura başka hiçbir radiodontta görülmeyen bir özelliğe de sahipti: arka ucunda birden fazla segmentten oluşan karın benzeri bir vücut bölgesi.

“Mosura’nın vücudunun arka ucunda solungaçlarla kaplı sıkıca paketlenmiş 16 segment vardır. Bu, vücudun arka kısmında solunum organları taşıyan bir grup segmenti paylaşan at nalı yengeçleri, odun bitleri ve böcekler gibi modern gruplarla evrimsel yakınlaşmanın güzel bir örneğidir" diyor araştırmayı yöneten Manitoba Müzesi Paleontoloji ve Jeoloji Küratörü Joe Moysiuk.

Bu ilgi çekici adaptasyonun nedeni belirsizliğini koruyor, ancak araştırmacılar bunun Mosura‘nın daha verimli solunum gerektiren belirli habitat tercihi veya davranışsal özellikleriyle ilgili olabileceğini öne sürüyor.

Mosura, orta kısmına yakın geniş yüzme kanatları ve dar karnıyla, bir güveye benzeyen belirsiz görünümüne dayanarak saha toplayıcıları tarafından “deniz güvesi” olarak adlandırıldı. Bu, Mothra olarak da bilinen kurgusal Japon kaiju’suna atıfta bulunan bilimsel ismine ilham kaynağı olmuştur.

Örümcekler, yengeçler ve kırkayakların yanı sıra gerçek güvelerle yalnızca uzaktan akraba olan Mosura, eklembacaklılar olarak bilinen bu hayvanların evrim ağacında çok daha derin bir dala aittir.

“Radiodontlar evrim ağacında dallanan ilk eklembacaklı grubudur, bu nedenle tüm grubun atasal özelliklerine dair önemli bilgiler sağlarlar. Yeni tür, bu erken eklembacaklıların zaten şaşırtıcı derecede çeşitli olduğunu ve uzak modern akrabalarıyla karşılaştırılabilir bir şekilde adapte olduklarını vurguluyor" diyor çalışmanın ortak yazarı ROM‘da Omurgasız Paleontolojisi Richard M. Ivey Küratörü Jean-Bernard Caron.

Mosura‘nın birkaç fosili ayrıca sinir sistemi, dolaşım sistemi ve sindirim sistemi unsurları da dahil olmak üzere iç anatominin ayrıntılarını göstermektedir.

“Dünyada çok az fosil alanı yumuşak iç anatomiye dair bu düzeyde bilgi sunmaktadır. Gözlerde, tıpkı yaşayan eklembacaklılarda olduğu gibi, görüntü işlemede rol oynayan sinir demetlerini temsil eden izler görebiliyoruz. Detaylar hayret verici" diye ekliyor Caron.

Bizim gibi atardamar ve toplardamarlara sahip olmak yerine, Mosura‘nın “açık” bir dolaşım sistemi vardı ve kalbi kanı lakuna adı verilen büyük iç vücut boşluklarına pompalıyordu. Bu boşluklar, vücudu dolduran ve fosillerdeki yüzme kanatlarına doğru uzanan yansıtıcı yamalar olarak korunmuştur.

“Mosura’daki dolaşım sisteminin iyi korunmuş boşlukları, daha önce diğer fosillerde gördüğümüz benzer, ancak daha az net özellikleri yorumlamamıza yardımcı oluyor. Bunların kimliği tartışmalıydı," diye ekliyor aynı zamanda ROM‘da Araştırma Görevlisi olan Moysiuk. “Bu yapıların korunmasının yaygın olduğu ortaya çıktı ve bu da bu tür dolaşım sisteminin antik kökenini doğruluyor.”

Mosura‘ya ait 61 fosilden biri hariç hepsi ROM tarafından 1975-2022 yılları arasında, çoğunlukla British Columbia, Yoho Ulusal Parkı‘ndaki Raymond Taş Ocağı‘ndan toplandı. Bazıları da 40 km güneydoğudaki Kootenay Ulusal Parkı‘ndaki Marble Kanyonu çevresindeki, diğer radyodontlar da dahil olmak üzere muhteşem yeni Burgess Shale fosillerini ortaya çıkaran yeni alanlardan geldi: Stanleycaris, Cambroraster ve Titanokorys. Burgess Shale‘in kaşifi Charles Walcott tarafından toplanan ve daha önce yayınlanmamış bir Mosura örneği de incelendi.

“Eski ve yeni müze koleksiyonları, geçmiş hakkında dipsiz bir bilgi hazinesidir. Her şeyi daha önce gördüğünüzü düşünüyorsanız, bir müze çekmecesini açmanız yeterlidir" diyor Moysiuk.

Burgess Shale fosil alanları Yoho ve Kootenay Ulusal Parkları içerisinde yer almakta ve Parks Canada tarafından yönetilmektedir. Parks Canada, Dünya tarihinin bu önemli dönemine ilişkin bilgi ve anlayışı genişletmek için önde gelen bilimsel araştırmacılarla birlikte çalışmaktan ve ödüllü rehberli yürüyüşler aracılığıyla bu alanları dünyayla paylaşmaktan gurur duymaktadır.

Burgess Shale, 1980 yılında üstün evrensel değeri nedeniyle UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak belirlenmiştir ve şu anda daha büyük Kanada Rocky Mountain Parks Dünya Mirası Alanının bir parçasıdır.

Birçok radyodont fosili ROM‘un Toronto’daki Willner Madge Galerisi, Yaşamın Şafağı‘nda sergilenmektedir ve Mosura‘nın bir örneği ilk kez bu yıl içinde Winnipeg’deki Manitoba Müzesi‘nde sergilenecektir.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…