Bağışıklık Sistemi – Vücudun Enfeksiyona Karşı Savunması…

COVID-19 aşılarının nasıl çalıştığını anlamak için öncelikle vücudumuzun hastalıklarla nasıl savaştığına bakmak yardımcı olacaktır. COVID-19’a neden olan virüs gibi mikroplar vücudumuzu işgal ettiğinde saldırır ve çoğalırlar. Enfeksiyon adı verilen bu istila, hastalığa neden olan şeydir. Bağışıklık sistemimiz enfeksiyonla savaşmak için çeşitli araçlar kullanır. Kan, dokulara ve organlara oksijen taşıyan kırmızı hücreler ve enfeksiyonla savaşan beyaz veya bağışıklık hücreleri içerir. Farklı beyaz kan hücreleri türleri enfeksiyonla farklı şekillerde savaşır:

Makrofajlar, mikropları ve ölü veya ölmekte olan hücreleri yutan ve sindiren beyaz kan hücreleridir. Makrofajlar, istilacı mikropların “antijenler" olarak adlandırılan kısımlarını geride bırakır. Vücut, antijenleri tehlikeli olarak tanımlar ve antikorları onlara saldırması için uyarır.

B-lenfositleri, savunma amaçlı beyaz kan hücreleridir. Makrofajların geride bıraktığı virüs parçalarına saldıran antikorlar üretirler.

T-lenfositler, başka bir savunma beyaz kan hücresi türüdür. Zaten enfekte olmuş vücuttaki hücrelere saldırırlar.

Bir kişiye COVID-19’a neden olan virüs ilk kez bulaştığında, vücudunun enfeksiyonu yenmek için gereken tüm mikropla mücadele araçlarını üretmesi ve kullanması birkaç gün veya hafta sürebilir. Enfeksiyondan sonra kişinin bağışıklık sistemi, vücudunu bu hastalığa karşı nasıl koruyacağına dair öğrendiklerini hatırlar.

Vücut, aynı virüsle tekrar karşılaşırsa hızla harekete geçen “hafıza hücreleri” adı verilen birkaç T-lenfositi tutar. Tanıdık antijenler tespit edildiğinde, B lenfositleri onlara saldırmak için antikorlar üretir. Uzmanlar, bu hafıza hücrelerinin bir kişiyi COVID-19’a neden olan virüse karşı ne kadar süreyle koruduğunu hâlâ öğrenme aşamasında.

COVID-19 Aşıları Nasıl Çalışır?
COVID-19 aşıları, hastalığa yakalanmamıza gerek kalmadan vücudumuzun COVID-19’a neden olan virüse karşı bağışıklık geliştirmesine yardımcı olur.

Farklı aşı türleri, koruma sağlamak için farklı şekillerde çalışır. Ancak her türlü aşı ile, vücut, gelecekte bu virüsle nasıl savaşacağını hatırlayacak olan B-lenfositlerin yanı sıra bir “hafıza” T-lenfosit kaynağı bırakılır.

Covid Aşısı
Vücudun T-lenfositleri ve B-lenfositleri üretmesi aşılamadan sonra tipik olarak birkaç hafta sürer. Bu nedenle, bir kişinin COVID-19’a neden olan virüse aşılamadan hemen önce veya hemen sonra bulaşması ve ardından aşının koruma sağlamak için yeterli zamanı olmadığı için hastalanması mümkündür.

Bazen aşılamadan sonra bağışıklık oluşturma süreci ateş gibi semptomlara neden olabilir. Bu belirtiler vücudun bağışıklık oluşturduğunun son derece normal işaretleridir.

Aşı Çeşitleri

Aşağıda, her bir aşı türünün vücudumuzu COVID-19’a neden olan virüsü tanıması ve bu virüsten korunmamıza yardımcı olması için nasıl harekete geçirdiğinin bir açıklaması bulunmaktadır. Bu aşıların hiçbiri size COVID-19 bulaştıramaz.

mRNA aşıları (Pfizer-BioNTech veya Moderna), hücrelerimize virüse özgü zararsız bir proteinin nasıl yapılacağına ilişkin talimatlar veren COVID-19’a neden olan virüsten materyal içerir. Hücrelerimiz proteinin kopyalarını ürettikten sonra, aşıdaki genetik materyali yok ederler. Vücudumuz proteinin orada olmaması gerektiğini kabul eder ve gelecekte enfekte olursak COVID-19’a neden olan virüsle nasıl savaşılacağını hatırlayacak T-lenfositleri ve B-lenfositleri inşa eder.

Protein alt birim aşıları, tüm mikrop yerine COVID-19’a neden olan virüsün zararsız parçalarını (proteinlerini) içerir. Bir kez aşılandıktan sonra vücudumuz proteinin orada olmaması gerektiğini anlar ve gelecekte enfekte olursak COVID-19’a neden olan virüsle nasıl savaşılacağını hatırlayacak T-lenfositleri ve antikorları oluşturur.

Vektör aşıları (Johnson & Johnson’s Janssen), COVID-19’a neden olandan farklı bir virüsün değiştirilmiş versiyonunu içerir. Buna “viral vektör” denir. Modifiye edilmiş virüsün kabuğunun içinde, virüsten COVID-19’a neden olan genetik materyal bulunur. Viral vektör hücrelerimizin içine girdiğinde, genetik materyal hücrelere COVID-19’a neden olan virüse özgü bir protein üretme talimatı verir. Bu talimatları kullanarak hücrelerimiz proteinin kopyalarını oluşturur. Bu da, vücudumuzu gelecekte enfekte olursak o virüsle nasıl savaşacağını hatırlayacak T-lenfositleri ve B-lenfositleri oluşturmaya sevk eder.

Eski bir yöntem olan inaktif virüs tekniğinde ise, enfekte etme özelliğini yitirmiş virüsün enjekte edilmesi suretiyle, vücudun hastalığa bağışıklık kazanması hedeflenir.

COVID-19 aşıları günümüz teknolojileri sayesinde hızla geliştirilirken,  güvenliklerini ve etkinliklerini sağlamak için tüm adımlar atılmıştır.

Güçlendirici ve Ek Dozlar
Takviye dozları, zamanla azalmış olabilecek COVID-19’a karşı korumayı artırır veya eski haline getirir.

Ek bir birincil doz, orta ila ciddi derecede bağışıklığı baskılanmış ve birincil aşı serilerinden yeterli veya herhangi bir koruma oluşturmayan kişiler içindir.

Bu içeriği beğendiyseniz lütfen çevrenizle paylaşınız…